E-recepta dla kierowców – sprawdź, po których lekach nie możesz prowadzić pojazdu

Recepta przez Internet zapewnia szybki i wygodny dostęp do niezbędnych leków, pod warunkiem, że nie mamy przeciwwskazań do ich stosowania. O tym zwykle pamiętamy i pytamy o to lekarza przed przepisaniem danego leku, natomiast rzadziej mówi się o bezpieczeństwie w kontekście prowadzenia samochodu po zażyciu leków. W niniejszym artykule podpowiadamy, które substancje czynne w lekach mogą stanowić zagrożenie i nie należy po ich przyjęciu siadać za kółkiem. 

Recepta przez Internet – po tych lekach nie należy prowadzić pojazdów

Z recepty przez Internet często korzystają zawodowi kierowcy. Rozwiązanie to stanowi znaczne ułatwienie, gdy ciągle się przemieszczamy lub jesteśmy za granicą i nie mamy jak udać się do gabinetu lekarza. Starając się o receptę online należy jednak mieć świadomość, że prowadzenie pojazdów pod wpływem niektórych leków może stanowić poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa na drodze. 

Nie wszystkie leki przeciwhistaminowe są bezpieczne

W przypadku alergii recepta przez Internet może zostać wystawiona na leki przeciwhistaminowe. Nie wszystkie z nich będą jednak bezpieczne w kontekście prowadzenia pojazdu. Szczególnej ostrożności wymaga stosowanie np. hydroksyzyny. Lek ten, podany doustnie, przenika do ośrodkowego układu nerwowego i może powodować senność [1]. 

Po tych lekach lepiej nie prowadzić: leki przeciwpadaczkowe

Leki przeciwpadaczkowe takie jak np. fenytoina czy fenobarbital wykazują, oprócz działania przeciwdrgawkowego, także działanie uspokajające, a w większych dawkach nasenne [2, 3]. Jeśli pacjent stosuje duże dawki lub przyjmuje wspomniane leki przeciwpadaczkowe w połączeniu z produktami leczniczymi oddziałującymi na ośrodkowy układ nerwowy (np. alkoholem), zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn może być znacznie upośledzona [5]. 

Antydepresanty trójpierścieniowe mogą powodować senność oraz zaburzać koncentrację

Zamawiając receptę przez Internet na antydepresanty trójpierścieniowe warto wiedzieć o ich możliwych skutkach ubocznych. Przykładowo, stosowana w leczeniu depresji i bólu neuropatycznego oraz w profilaktyce przewlekłego napięciowego bólu głowy i profilaktyce migreny amitryptylina może wywoływać senność oraz zaburzenia koncentracji [4]. W czasie leczenia tym lekiem nie należy prowadzić pojazdów.

Leki na nadciśnienie: podczas ich stosowana lepiej zachować ostrożność

Klasyczne beta-blokery, takie jak np. propranolol, stosowany w leczeniu nadciśnienia, arytmii i migreny, mogą dawać działania niepożądane w postaci zmęczenia lub zawrotów głowy [5]. Należy zachować ostrożność także podczas stosowania propranololu i leków przeciwcukrzycowych, ponieważ substancja ta może nasilać działanie hipoglikemizujące (obniżające poziom cukru we krwi), co może skutkować nadmiernym zmęczeniem i sennością [5].

Leki stosowane w leczeniu choroby Parkinsona mogą wpływać na zdolność do prowadzenia pojazdów

Lewodopa stosowana razem z karbidopą w leczeniu choroby Parkinsona może upośledzać zdolność do prowadzenia pojazdów lub obsługi maszyn. W trakcie terapii u pacjenta mogą wystąpić epizody nagłej senności lub nawet snu, w tym również w ciągu dnia [6]. W razie wystąpienia takich napadów należy rozważyć zmniejszenie dawki lub przerwanie leczenia.

Po tych lekach także lepiej nie prowadzić: leki przeciwwymiotne

Jeśli nasza recepta przez Internet dotyczy leków przeciwwymiotnych, sprawdźmy dokładnie ich skład oraz ulotkę. Przykładowo, metoklopramid – lek stosowany w krótkotrwałym leczeniu refluksu żołądkowo-przełykowego niereagującego na niefarmakologiczne metody leczenia oraz zaburzeń czynności żołądka w przebiegu cukrzycy, może wywołać senność i zawroty głowy [7]. W trakcie terapii należy zachować szczególną ostrożność podczas prowadzenia pojazdów i obsługi urządzeń mechanicznych.

Leki na cukrzycę a prowadzenie pojazdów i obsługiwanie maszyn

Zdolność prowadzenia pojazdów mogą upośledzać także leki stosowane w leczeniu cukrzycy, np. insulina. W trakcie ich stosowania w połączeniu z alkoholem, nadmiernym wysiłkiem fizycznym lub spożyciem zbyt małego posiłku może dojść do nagłego zmniejszenia stężenia glukozy we krwi, tzw. niedocukrzenia [8]. W ciężkich przypadkach konsekwencją niedocukrzenia może być utrata przytomności dlatego nawet jeśli leki te są łatwo dostępne przy pomocy recepty przez Internet, stosujmy je wyłącznie zgodnie z zaleceniami lekarza. 

Recepta przez Internet – jak sprawdzić, co zawiera?

Jak sprawdzić, czy recepta przez Internet obejmuje leki, które mogą wpływać na zdolność do prowadzenia pojazdów? Każda e-recepta jest wprowadzana do elektronicznego systemu, zintegrowanego z centralnym rejestrem prowadzonym przez Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia (CSIOZ). Pacjent może ją sprawdzić z poziomu bezpłatnej mobilnej aplikacji mojeIKP, odczytując e-maila z załączoną w PDF-ie informacją o e-recepcie lub po zalogowaniu się na Internetowe Konto Pacjenta (IKP) w serwisie www.pacjent.gov.pl [9]. 

Rzetelne informacje na temat zawartych w danym leku substancji czynnych, ich możliwych działań niepożądanych oraz wpływu na zdolność do prowadzenia pojazdów znajdziemy zarówno w ulotce dołączonej do opakowania leku, jak i w Rejestrze Produktów Leczniczych. 

Źródła: 

1. Medycyna Praktyczna – Baza Leków (2024). Difenhydramina [online] Available at: https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=220 [Dostęp: 05.08.2024 r.]

2. Medycyna Praktyczna – Baza Leków (2024). Fenobarbital. [online] Available at: https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=301 [Dostęp: 05.08.2024 r.]

3. Medycyna Praktyczna – Baza Leków (2024). Fenytoina. [online] Available at: https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=308 [Dostęp: 05.08.2024 r.]

4. Medycyna Praktyczna – Baza Leków (2024). Amitryptylina. [online] Available at: https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=86 [Dostęp: 05.08.2024 r.] 

5. Rejestr produktów leczniczych (2023) [online] Available at: https://rejestry.ezdrowie.gov.pl/rpl/search/public [Dostęp: 05.08.2024 r.]

6. Medycyna Praktyczna – Baza Leków (2024). Karbidopa + lewodopa. [online] Available at: https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=507 [Dostęp: 05.08.2024 r.]

7. Medycyna Praktyczna – Baza Leków (2024). Metoklopramid. [online] Available at: https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=553 [Dostęp: 05.08.2024 r.]

8. Medycyna Praktyczna (n.d.) Insulina [online]. Available at: https://www.mp.pl/cukrzyca/leczenie/66543,insulina [Dostęp: 05.08.2024 r.]9. Pacjent. (n.d.). E-recepta. [online] Available at: https://pacjent.gov.pl/internetowe-konto-pacjenta/erecepta [Dostęp: 05.08.2024 r.]